• Facebook is nog geen harde actie

    Echte opstand nog ver weg

    De Groninger protestbewegingen domineren de landelijke pers. Maar tot een volksopstand zal het niet snel komen, meent Tom Postmes, hoogleraar sociale psychologie. Daarvoor is er te weinig draagvlak onder de Groningers.

    Door Christiaan Triebert / Foto Traci White

    Groninger bodem beweging

    Oudste, meest geïnstitutionaliseerde protestbeweging. Komt op voor de belangen van haar 1600 leden die worden geschaad door de effecten van gaswinning in Groningen. Eisen onder meer vermindering van gasboring, onderzoek naar psychosociale klachten en schadeafhandeling van de NAM.

    ‘Groningen pikt het niet meer’ kopte het Dagblad van het Noorden. ‘Actievoerders bezetten NAM-locatie’, meldde Hart van Nederland. En volgens nieuws.nl sloegen ‘opstandige Groningers de boel kort en klein’. Als we de koppen moeten geloven staan, zwelt het protest aan. Wat is de volgende stap?

    Achtergestelde regio

    ‘Groningen wordt leeggezogen, fabrieken sluiten, mensen worden genaaid door te regering’, schrijft Bram Reinders uit Farmsum op de door hem opgerichte Facebookpagina Groningers in Opstand. Nog geen maand na oprichting had die al ruim 26 duizend likes. Hij startte de pagina uit ongenoegen toen hij hoorde dat de aluminiumsmelterij in Delfzijl zou sluiten. Aldel draaide al tien jaar verlies, met name door de lage aluminiumprijs op de wereldmarkt en concurrentie van Duitse bedrijven, die goedkopere elektriciteit genieten.

    Groningers in Opstand

    Facebookpagina opgericht door Bram Reinders uit Farmsum. Uit ongenoegen over de sluiting van aluminiumfabriek Aldel, maar breed georiënteerd. Kaart de gevolgen van gaswinning en de hoge werkeloosheid in de regio aan. Brengt verschillende acties samen en is daarmee de grootste protestbeweging.

    Groningers beginnen te beseffen dat hun provincie wordt uitgemolken, meent Reinders. Uitgemolken door Den Haag. En dat gevoel kennen meer ‘achtergestelde’ provincies, stelt Reinders in de Huis aan Huis want hij krijgt niet alleen reacties uit Groningen, ‘maar ook uit Limburg, Zeeland en het Oosten van het land’. Naast Groningers in Opstand zijn er nog drie andere protestbewegingen veelvuldig in het nieuws geweest: de Groninger Bodem Beweging (GBB), Schokkend Groningen en Bommen Berend.

    Gebrek aan draagvlak

    Maar hoogleraar sociale psychologie Tom Postmes nuanceert het Gronings verzet: ‘Als er dertigduizend mensen een Facebookpagina liken, betekent dat niet dat er morgen hetzelfde aantal mensen op straat staat’, zegt hij naar aanleiding van de eerste acties tegen de NAM.

    Schokkend Groningen

    Actiegroep die landelijk bekendheid kreeg. Woordvoerder John Lanting werd twee keer opgepakt. De eerste keer knipte hij een gat in een hek rond een NAM-installatie, de tweede keer was hij betrokken bij duw- en trekwerk tijdens een opstootje bij het gemeentehuis van Loppersum.

    Postmes, die menselijk gedrag in virtuele groepen en gemeenschappen onderzoekt, noemt als voorbeeld het rumoer rondom het destijds 9-jarige pleegkind Yunus. ‘Bij de Turkse gemeenschap liepen de emoties hoog op en meer dan honderdduizend mensen gaven via Facebook aan naar Den Haag te gaan om te protesteren. Er kwamen er slechts honderd.’

    Ook in Groningen steken de duizenden online demonstranten af tegen het handjevol offline actievoerders, meent Postmes. ‘Het zijn kleine akkefietjes van eenlingen, zoals John Lanting die protesteerde op het terrein van de NAM, waar later nog een tiental mensen hun steun komen betuigen. Journalisten maken daar graag een grote bezetting van. Maar dat heb ik niet gezien; ik zie acties eenlingen tegen de NAM.’

    Akkefietjes van eenlingen

    Toch hoeft dit niet te betekenen dat de protesten alleen bij individuele acties zal blijven. ‘Ze volgen elkaar wel op, er gebeurt wat en dat is een hele lange tijd niet zo geweest. De situatie is aan het veranderen.. Maar ik denk dat er echt heel weinig draagvlak is onder de Groninger bevolking voor echte harde acties met geweld en sabotage.’

    Bommen Berend

    Viering van Gronings Ontzet, toen Groningen – in het rampjaar 1672 – het beleg van de bisschop van Münster doorstond. Vorige week opereerden anonieme actievoerders onder deze naam, toen zij vijf afsluiters van gasleidingen verwijderden.

    Het ‘gewone’ protest gaat intussen door. Dat blijkt soms ook uit de reacties op het internet. ‘De meeste Groningers klagen dan wel vanuit de warme woonkamer en doen niets’, reageert de 39-jarige Ronald Sebastian op iemand die stelt dat de acties weinig uithalen. Maar, vindt Sebastian verwijzend naar Groningers in Opstand, ‘deze groepen doen hun best voor alle Groningers, dus geef ze gewoon de steun die ze verdienen.’

    Even was er vreugde toen de Nederlandse politiek besloot de gasboringen te verminderen. Een overwinning? Reinders vindt van niet. Hij vergelijkt zichzelf en de andere Groningers in Opstand na het besluit om minder gas te gaan boren, met apen in een kooi.

    De aap is jarenlang ondervoed en op het moment dat hij denkt te sterven, wordt hem een verrotte banaan toegeschoven. ‘Wat is ‘t beest blij’, vindt Reinders, ‘een feestmaal!’ Maar het is niets meer dan een zoethoudertje van ‘Den Haag’. ‘Ik zou zeggen stop die banaan maar waar de zon niet schijnt, want we zijn er hier in Groningen nog lang niet klaar mee.’