Door de bank ‘genomen’

‘Als we niets doen en geen lering trekken uit het verleden, dan is de kans groot dat we weer afstevenen op een financiële crisis’, aldus universitair hoofddocent economie Dirk Bezemer.

Bezemer reageert op het Tweede Kamerdebat dat afgelopen woensdag, 16 maart, werd gevoerd. Het onderwerp gaat ons allemaal aan: het geldstelsel.

Het is op de agenda gezet door Stichting Ons Geld. Gesteund door theatergroep ‘De Verleiders’ (zie kader) hebben ze samen meer dan de benodigde handtekeningen verzameld en ervoor gezorgd dat de Tweede Kamer er nu over praat.

De Verleiders

Theatergroep De Verleiders staat op het toneel met voorstellingen die gaan over de macht van de banken en ons geldstelsel. De Verleiders bestaat uit Pierre Bokma, George van Houts, Victor Löw, Leopold Witte en Tom de Ket. De voorstelling Door de bank genomen is nog tot en met juli 2016 te zien in de theaters.

Geld scheppen

Volgens Stichting Ons Geld is de financiële macht in handen van de banken. En die banken creëren geld dat er in eerste instantie niet was. Als een consument een hypotheek wil, dan klopt hij aan bij de bank. De bank kijkt naar het inkomen en kredietwaardigheid, en besluit dan die lening te geven. De bank schrijft het bedrag bij in de boeken als schuld. De consument betaalt die schuld af en op die manier komt er geld in de economie dat er eerder niet was. De Stichting vindt dit zogenoemde ‘geld scheppen’ een taak van de overheid en niet van de banken. Bovendien is ze van mening dat je niet oneindig geld kunt creëren, omdat op die manier de economie naar zeep wordt geholpen.

RUG-econoom Dirk Bezemer vindt het geld scheppen geen probleem, maar meent wel dat de banken te veel macht hebben. ‘Het is niet verkeerd dat de banken de instellingen zijn die de leningen verstrekken, maar ze zouden beter in de gaten moeten worden gehouden’, zegt hij. ‘Meer sturing is absoluut noodzakelijk.’ Volgens Bezemer hebben de banken in het verleden bewezen te veel aan het eigen hachje te denken en te weinig aan de Nederlandse economie.

Scheve verhoudingen

Dat zou hij graag anders zien: ‘70 procent van al het geld wordt besteed aan leningen en hypotheken. Geld dat grotendeels niet ten goede komt aan de economie. Hierdoor kan de totale schuldenlast zo groot worden dat er opnieuw een crisis op de loer ligt. De andere 30 procent gaat naar bedrijven die een goed en innovatief ondernemingsplan hebben. Daar heeft de economie wat aan’, aldus Bezemer. Volgens hem zijn de verhoudingen helemaal zoek. Banken mogen best winst maken, maar dat mag niet ten koste gaan van onze economie.

Sceptisch

‘Banken hebben te veel macht’
Bezemer is blij dat er nu eindelijk over gepraat wordt, maar hij is ook sceptisch: ‘Het is een ingewikkeld onderwerp, ook voor de financiële specialisten in de Tweede Kamer. Bovendien worden de banken sinds de kabinetten-Kok en -Balkenende beschouwd als de motoren van onze economie. De macht van de banken is groot en de politiek is nauw verweven met de banken.’ Bezemer zou het liefste zien dat er een onderzoek komt naar wat ‘schuld’ doet met onze economie. ‘Als je dat weet, kun je ook gemakkelijker beleidsmaatregelen nemen en wetgeving maken.’

Heel hoopvol over de uitkomst van het Tweede Kamerdebat is de econoom niet: ‘Ons geldstelsel zit zo stevig in een financieel raamwerk, dat het moeilijk is om dat te veranderen. Ik vrees dat het debat niets oplevert.’

Als de regering niets doet en de actie vruchteloos blijkt, dan is het volgens voorzitter Luuk de Waal van Stichting Ons Geld wachten op een nieuwe crisis. De Waal: ‘Dat is een kwestie van tijd. Als ze onze mening nu nog niet delen, dan komt dat nog wel wanneer de volgende crisis, de echte grote, voorbijkomt. Hoe dan ook zijn we hoopvol, maar niet naïef.’

20160316 - dirk bezemer

RUG-econoom Dirk Bezemer.

16-03-2016