Sociaal psychologen Naomi Ellemers en Romy van der Lee namen de dossiers van Veni-aanvragers in de periode 2010-2012 onder handen. Een Veni is een belangrijke onderzoeksbeurs van maximaal 250 duizend euro voor jonge, talentvolle onderzoekers. Uit de 2823 aanvragen bleek dat de onderzoeksaanvragen van vrouwen maar in 14,9 procent succes hadden. Bij mannen was dat 17,7 procent.

Kwaliteit

Aan de kwaliteit ligt het niet, zeggen de onderzoekers. De kwaliteit van de aanvragen was namelijk voor mannen en vrouwen even goed. Het probleem komt daarna, als de aanvraag daadwerkelijk moet worden gehonoreerd.

De kneep zit hem in de instructies en formulieren waarmee de commissies – waar mannen én vrouwen in zitten – beoordelen of de voorstellen binnen de criteria vallen. Daarin worden woorden gebruikt als ‘avontuurlijk’ en ‘uitdagend’. Dat soort woorden horen bij het mannelijke genderstereotype. ‘Hierdoor lijkt het alsof mannen eerder aan de gestelde eisen voldoen, omdat de beoordelingscriteria beter passen bij de eigenschappen die volgens het stereotype vooral bij mannen voorkomen’, zegt Van der Lee.

Oefenen

De problemen doen zich niet bij alle vakgebieden even sterk voor. Aard- en levenswetenschappen, maatschappij & gedragswetenschappen en de medische wetenschappen doen het het slechtst. De exacte wetenschappen doen het het best.

Ook blijkt dat mannen al de eerste keer een vrij hoge slagingskans hebben, terwijl vrouwen moeten ‘oefenen’ voordat ze succes hebben.

Vrouwen ondervertegenwoordigd

NWO vroeg zelf om het onderzoek. De financier is namelijk niet de enige subsidieverstrekker die per ongeluk mannen voortrekt. Onlangs bleek hetzelfde uit een onderzoek naar de Europese ERC Starting Grants over de periode 2007-2013. De bevoordeling van mannen bij het verstrekken van onderzoekssubsidies is een van de mogelijke redenen waarom vrouwen nog altijd ondervertegenwoordigd zijn in de wetenschappelijke top.

De komende tijd worden procedures nog eens goed onder de loep genomen, belooft NWO. Ook gaat de onderzoeksfinancier kijken of het taalgebruik kan worden aangepast. ‘Het onderzoek heeft waardevolle resultaten en inzichten opgeleverd’, zegt NWO-voorzitter Jos Engelen. ‘Op basis van de aanbevelingen van de onderzoekers richten we ons daarom de komende tijd op het ontwikkelen van evidence based-maatregelen om het verschil in honoreringspercentages te verkleinen.’

Deze zomer

NWO verstrekte deze zomer – na dit onderzoek dus – 161 Veni’s. 75 daarvan waren voor vrouwen, 85 voor mannen. Maar het honoreringspercentage van vrouwen was 15 procent, tegen 14 procent voor de mannen. De RUG kreeg 25 beurzen. Zes daarvan waren voor vrouwen.

Lees hier het volledige rapport. De onderzoeksresultaten verschijnen deze week in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS.