Experiment met de articulograaf

Op de vierde verdieping van het Harmoniegebouw vindt een merkwaardig experiment plaats. Met een articulograaf meet linguïst Martijn Wieling hoe de tong beweegt als je Engels spreekt.

Uit z’n mond komen zo’n stuk of zeven draden, verbonden met sensoren op de tong, de lippen en de tanden. Hij slist een beetje: door de vele draden krijgt hij z’n speeksel moeilijk weg en kan hij lastig slikken. Het ziet er oncomfortabel uit.

Foto: Sanne Brederoo

Foto: Sanne Brederoo

Zwevende groene blokjes

Dat is het ook, zegt de Duitse psychologiestudent Christiaan Welp (19), een van de proefpersonen. Maar een probleem is dat niet. ‘Het doet geen pijn en het is een leuk experiment’, zegt hij. Hij leest hardop Engelse woorden voor, die verschijnen op een scherm voor hem. Naast het scherm staat een laptop met zeven zwevende groene blokjes, de sensoren, die de bewegingen van z’n tong en mond laten zien.

Wieling onderzoekt de tong- en lipbewegingen van Nederlanders en Duitsers die Engels spreken. Hij vergelijkt dat met de bewegingen van native speakers, waarvoor hij samen met zijn articulograaf deze week naar Engeland afreist. ‘Ik hoop dat ik met mijn onderzoek kan bijdragen aan het verbeteren van de uitspraak in een tweede taal’, zegt Wieling.

Tongbewegingen

De bewegingen van de tong van native speakers, wil hij visueel koppelen aan het geluid dat ze voortbrengen. Om dat vervolgens te vergelijken met de tongbewegingen van de Nederlanders en Duitsers.

Naar dat deel van het onderzoek kijkt hij uit. ‘Dit gedeelte is het minst leuk’, zegt hij. ‘Ik voel me soms net een tandarts.’ Zijn kamer ziet er dan ook uit als een behandelkamer: er liggen handschoentjes, desinfectiespullen, tangetjes en lijm. Maar vandaag is het masterstudente toegepaste taalwetenschap Pauline Veenstra, die haar handen ‘vies’ maakt.

Tandartslijm

Als een van de zwevende blokjes plotseling rood wordt, komt ze in actie. ‘Een van de sensoren is losgekomen’, legt ze uit. Ze desinfecteert haar handen, doet een mondkapje voor en grijpt naar een tangetje, om de sensor vast te kunnen pakken. Ze smeert er wat lijm op en dept het droog. ‘Met een steriel doekje voor de hygiëne.’

Na afloop lijkt Welp toch opgelucht dat het erop zit. ‘Ik was soms bang dat ik de sensoren in zou slikken’, geeft hij toe. ‘Maar voor de rest viel het erg mee.’ Nu alleen nog wachten tot alle lijm weer is opgelost.

31-03-2014