Onderzoek dat is gedaan met subsidie die na 1 december is verleend, moet voortaan bij voorkeur gepubliceerd worden in een vrij toegankelijk tijdschrift, stelt NWO. Het is ook toegestaan een versie van het artikel in een openbare database te zetten. Het is een nieuwe stap in de strijd voor meer open access in de Nederlandse wetenschap. Universiteiten en onderzoeksfinanciers liggen al enkele jaren in de clinch met de uitgevers van wetenschappelijke tijdschriften – met name Elsevier.

Handhaven

NWO-woordvoerder Maarten Muns verwacht hier geen problemen mee. Weliswaar zijn er enkele tijdschriften die ook de publicatie van ruwe versies afwijzen, maar voor die gevallen geldt een overgangsperiode van twee jaar. ‘Dan gaan we met de onderzoeker en het tijdschrift in gesprek om uit te zoeken wat het probleem is.’

Na 1 december 2018 is het echter echt uit met de pret. ‘Uiteindelijk moet je jezelf ook serieus nemen en gaan handhaven’, zegt hij.

Open Access

Abonnementen voor de tijdschriften kosten de universiteiten veel geld. Tegelijk leveren ze wel de artikelen ervoor, bestaan de redacties uit wetenschappers en wordt de kwaliteit bewaakt door peer-reviewers – ook wetenschappers. Dat doen ze allemaal gratis en voor niets. De universiteiten willen een tijdschrift vooraf betalen voor publicatie en verlangen dat de kennis dan algemeen toegankelijk is – open access dus. Ook de Nederlandse regering wil dat. In 2024 moeten alle Nederlandse publicaties open access zijn.

Met een aantal uitgevers is inmiddels overeenstemming bereikt, maar Elsevier ligt nog altijd dwars. De kans bestaat daarom dat na 1 januari nieuwe Elsevierpublicaties niet meer toegankelijk zijn voor universiteiten.