Ze hebben daarvoor contact met Amerikaanse wetenschappers, die onderzoek hebben gedaan naar verwerking van 11 september, zegt bijzonder hoogleraar complexe rouw en psycholoog Jos de Keijser, die al jaren onderzoek doet naar verwerking na een gewelddadige dood. ‘Samen met hen en de universiteit in Utrecht zijn we nu bezig een speciale therapie te ontwikkelen.’

Afleiding en vermijding

Die therapie richt zich vooral op de angst, boosheid en onduidelijkheid die heerst bij de nabestaanden. ‘De media-aandacht en de boosheid zijn op dit moment vooral naar buiten gericht’, zegt De Keijser. ‘Er is onduidelijkheid over de lichamen, over wat er precies gebeurd is en wat ze nog te wachten staat.’

Maar verwerking is individueel en zou dus ook naar binnen gericht moeten zijn, zegt De Keijser. ‘Deze nabestaanden zijn eigenlijk steeds afgeleid. Aan de ene kant helpt vermijding, ze hoeven de confrontatie niet aan te gaan. Maar aan de andere kant vermijden ze daardoor ook het verdriet, de rouw waar ze wél door heen moeten. Onze therapie kan ze daarbij helpen.’

1600 mensen met groot verdriet

Dat combineert hij met onderzoek naar de verwerking bij de nabestaanden van MH17. ‘Op één en hetzelfde moment zijn 1600 mensen achtergebleven met groot verdriet en boosheid. Ze delen hetzelfde verdriet, de collectieve rouw. Met dit onderzoek kunnen weer anderen geholpen worden door het ontwikkelen van therapieën.’

De Keijser wil deze mensen daarom langere tijd volgen om uit te zoeken hoe ze met de collectieve en individuele rouw omgaan. ‘Wat hebben ze nodig, hoe veerkrachtig gaan ze om met verdriet en boosheid, welke persoonlijkheidsfactoren spelen een rol. Dat proberen we in kaart te brengen .’

Traumatische beelden

De Keijser start begin 2015 met de therapie, waar EMDR – een behandelmethode om nare ervaringen te verwerken – ook een rol in speelt. ‘Velen kampen met nachtmerries en traumatische beelden van de ramp. Wij proberen ze allereerst van deze beelden af te helpen zodat die emoties minder worden. Dan kunnen ze daarna beginnen met hun eigen rouw.’