Een mogelijke verklaring van de stijging is de dreiging van de langstudeerboete. Die is inmiddels van tafel, maar was in 2012 nog van kracht. Een verklaring van de toename van het aantal bachelordiploma’s is bovendien de invoering van de harde knip tussen de bachelor en de master op technische universiteiten. Een student mag niet starten met zijn master voordat het bachelordiploma is gehaald.

Het totale aantal ingeschreven studenten op Nederlandse universiteiten bedraagt dit collegejaar 240.000. Dit is iets minder dan in 2011 (244.000 ingeschrevenen), maar nog steeds fors hoger dan de jaren ervoor. Het aantal eerstejaars in de bachelor (42.325) daalde met 3 procent.  VSNU-voorzitter Karl Dittrich maakt zich daar geen zorgen over: ‘Wij richten ons niet op kwantiteit maar op kwaliteit’.

Het aantal studenten uit het buitenland dat een opleiding volgt aan een Nederlandse universiteit is met 8 procent gestegen. Duitsland levert nog steeds de meeste studenten, gevolgd door China en Griekenland. Een nieuwkomer op de vierde plaats is Groot-Brittannië. Een mogelijke verklaring voor deze laatstgenoemde is de forse verhoging van de collegegelden daar in het afgelopen jaar.