Shopverslavingen, obesitas en overmatige alcoholconsumptie kunnen onder meer verholpen worden door te denken aan vriendschap, concludeert sociaal psycholoog Eline de Vries. Donderdag promoveert ze op het onderwerp.

Ze onderzocht of vriendschap – waarvan al vaker bewezen is dat het goed is voor de mens – een positieve rol kan spelen in het weerstaan van verleidingen. ‘Dat bleek inderdaad het geval’, zegt ze. ‘Daarbij is sprake een interessante paradox. Iedereen kent tenslotte de beelden van groepjes vriendinnen die zich samen helemaal laten gaan tijdens het shoppen. Maar iemand die bewust aan vriendschap denkt, verhoogt zijn of haar zelfcontrole.’

Vette snack

Maar om je koopimpuls de kop in te drukken moet je wel doorhebben dat het niet goed is om nóg een paar schoenen of wéér een vette snack te kopen. Daarnaast moet je zelfcontrole kunnen toepassen. Denken aan vriendschap helpt in beide gevallen, ontdekte De Vries. ‘Vriendschap maakt de impuls om te kopen minder sterk én het vermogen om nee te zeggen groter.’

Dat komt mede doordat denken aan vriendschap invloed heeft op de manier waarop iemand informatie verwerkt. ‘Ieder mens kan dat op twee manieren doen: lokaal en globaal. Ik vergelijk het wel eens met een bezoek aan een snoepwinkel. Bij lokale verwerking focus je op concrete zaken en details: alle lekkere dingen die er liggen. Bij globale verwerking kijk je meer naar het hele beeld: hoe is de winkel grofweg ingericht? Iemand die aan vriendschap denkt, verwerkt informatie vooral globaal. En dus zijn de verleidingen ook minder groot dan wanneer hij of zij zich vooral concentreert op details.’

Smaaktest

Zo bleek tijdens een door De Vries georganiseerde fictieve smaaktest, dat proefpersonen die aan vriendschap dachten aanzienlijk minder M&M’s aten dan de controlegroep, die zojuist het productieproces van een tafel hadden beschreven.

Er is een makkelijke manier om de volgende keer die sigaret of dat biertje af te staan. De Vries: ‘Ik kan me goed voorstellen dat het helpt om een foto van je beste vriend of vriendin in je portemonnee te doen. Zo activeer je de gedachte aan een goede vriendschap op het moment dat je in de verleiding komt iets te kopen.’