Zonder stof geen sterren

Stof is onmisbaar voor het vormen van sterren. Dat ontdekten een groep van onderzoekers, waaronder Stéphanie Cazaux van het Kapteyn Instituut van de RUG. Verrassend, want de massa van het heelal bestaat maar voor één procent uit stof.

Deze week publiceerden de sterrenkundigen hun ontdekking online in Het onderzoek is gepubliceerd online in Nature Scientific Reports. Sterren ontstaan uit wolken van gas en stofdeeltjes. ‘Deze stofdeeltjes zijn maar een micro-meter groot, maar erg belangrijk voor de samenstelling van ons heelal. Zij helpen bij het vormen van complexe moleculen die nodig zijn voor het ontstaan van leven’, aldus sterrenkundig Stéphanie Cazaux.

De stofdeeltjes vormen een reactieoppervlak voor de moleculen uit de gaswolk. ‘Simpele moleculen, zoals van zuurstof, reageren met een stofdeeltje tot bijvoorbeeld water.’ Maar wat echt bijzonder is: de nieuwe moleculen ontstaan als gas en worden opgenomen in de gaswolk. ‘Onderzoekers hadden al voorspeld dat stofdeeltjes bepalend waren voor de chemische samenstelling van de wolk, maar ons onderzoek heeft het nu ook experimenteel bevestigd’, zegt Cazaux.

Ruimtegaswolk

Cazaux en haar collega’s imiteerden zo’n ruimtegaswolk in het laboratorium. Dat de nieuwe deeltjes in gasvorm zouden ontstaan, was al verwacht. Maar de hoeveelheid was wél een verrassing. ‘Negentig procent! Dat was veel meer dan de theorie voorspelde.’

En dat betekent dat de modellen voor vorming van sterren moeten worden aangepast. Want de chemische samenstelling van een gaswolk, bepaalt de eigenschappen van een ster: zijn massa, leeftijd en gewicht. ‘Theorieën over hoe sterren vormen moeten bijgesteld worden’, zegt Cazaux.

12 maart 2013

12-03-2013