Het Academiegebouw van de RUG

Dorpsbewoners ‘vergeten’? Oeps!

Het had de slagroom op de taart moeten worden voor de deelnemers aan de Verzaomelstee. De promotieplechtigheid die zij mochten bijwonen in die toch wel deftig ogende aula van de Rijksuniversiteit in Stad. Zij waren immers de oudere bewoners uit Adorp, Ten Post, Onderdendam en Thesinge die jarenlang tig maal onderzocht, doorgemeten en geanalyseerd waren door een team onder leiding van promovenda Eveline Hage, van oorsprong sociaal geografe.

Jaren geleden kwam ze op het idee om eens uit te zoeken of ouderen in kleine dorpen op het Groninger platteland niet uit hun isolement gehaald konden worden, door ze te leren actief te worden op de Nieuwe Media. Zou het de winst opleveren die ze verwachtte? Zouden ze er assertiever door worden? Bijvoorbeeld wanneer ze via Skype zouden kunnen communiceren met huisarts en specialist? Dat zou niet alleen voor henzelf wat opleveren, maar ook voor het zorgsysteem als geheel. Kortom, het zou een absolute win-winsituatie zijn: een digitale omgeving als vorm van preventie op het platteland. Mooier kon het toch niet.

Preventiegedachte

Die interessante en maatschappelijk zeer relevante onderzoeksvraag viel in goede aarde bij de top van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB), die daarin een mogelijk succesvol samenwerkingsproject zag tussen twee nogal verschillende disciplines die tot dan toe weinig met elkaar te maken hadden gehad: de eigen faculteit en geneeskunde. Er kwam een gezamenlijke projectbeschrijving met een klinkend budget. En al snel werd een begin gemaakt met een onderzoek dat over drie Noord-Groningse dorpen werd uitgerold: Adorp, Thesinge en Onderdendam. Ten Post mocht dienstdoen als controlegroep. In de drie dorpen werd gestart met de Verzaomelstee: een Gronings woord voor een plaats en gelegenheid waar men voor de gezelligheid bij elkaar komt.

Eveline Hage ontpopte zich niet alleen tot een intelligent onderzoekster, maar bleek ook over de nodige empathie te beschikken om de angsten van de dorpsbewoners goed aan te kunnen voelen. Ik heb zonder meer lof voor het idealisme dat uit haar proefschrift spreekt. En haar vasthoudendheid om niet te tornen aan de oorspronkelijke opzet.

Dat twee FEB-specialisten op het gebied van informatiesystemen en veranderingspotentieel, Albert Boonstra en Hans Wortmann, haar promotors werden, bevestigt het beeld dat ze als beloftevol onderzoekstalent werd opgemerkt. En lof werd haar dan ook uitgebreid toegezwaaid tijdens de promotieplechtigheid in het Engels. Dat was op haar eigen verzoek trouwens, want er waren drie buitenlandse hoogleraren die graag nog wat kritische vragen wilden stellen. Interesse vanuit het buitenland voor Groningen is altijd een pre. Daarvoor wil je best even geduld oefenen tot het hora finita valt.

Onbeschoft en beschamend

Gezellig toch? Maar was er niet iets vergeten? Volgens mij wel. Want hoe haal je het in je hoofd, Albert Boonstra en Hans Wortmann, haar supervisors en toch echt geen domme jongens, om een dergelijke plechtigheid in het Engels te houden? En daarbij te verzuimen om de vijftien inwoners van Onderdendam, die die taal duidelijk niet verstonden, even in het Nederlands te verwelkomen en te bedanken voor hun medewerking aan het onderzoek?

Dorpsbewoners die nota bene pal achter het in toga gehulde professoraat zaten om hun Eveline Hage, die met haar zonnige karakter zeer populair was geworden in Onderdendam, een hart onder de riem te steken. Die misschien niet helemaal in de gaten hadden hoe alles in zijn werk ging. Maar absoluut in positieve zin gegrepen waren door de indrukwekkende sfeer van de plechtigheid.

Hoe haal je het in je hoofd zo’n arrogante houding aan te nemen tegenover mensen die in feite emotioneel en fysiek het onderzoeksmateriaal van jouw promovenda zijn geweest? Een onderzoek waarmee jij in het buitenland kan gaan geuren. Want reken maar dat Amerikaanse tijdschriften hier wel oren naar hebben. Tot meerdere eer en glorie van jullie faculteit.

Maar het bleef ijzig stil van de kant van de beide professoren richting ‘Onderdendam’. Er kon letterlijk geen enkel woord van dank vanaf. Ik vond het honds. Erger nog, als ervaren hondenbezitter weet ik dat je een huisdier niet meer pijn kunt doen dan door hem een uur lang te negeren en zijn bestaan te ontkennen.

Op de cover

Dit alles gebeurde op donderdag 24 september 2015, vanaf 16.15 uur in de aula van onze universiteit. Eveline Hage zelf was nog zo dapper geweest om op de cover van haar dissertatie een foto te plaatsen van de mensen van wie ze zoveel had opgestoken voor haar onderzoek. Ik noem ze even uitdrukkelijk:

Trinie Boer, weduwe van een boer/ landarbeider; Annie Huizingh, weduwe van een vrachtwagenchauffeur; Ida Triezenberg, weduwe van een timmerman/aannemer; Tiny Westerloo, weduwe, huisvrouw; Gerda Koster, weduwe, runde de laatste kruidenierswinkel van Onderdendam; Jan Knegt, leraar in ruste, nu molenaar van molen Hunsingo in Onderdendam; Inge Zwerver, uitvoerder van de Verzaomelstee in Onderdendam, nu werkzaam als projectleider bij de Vereniging Groninger Dorpen.
De heren en dames in toga spraken óver hen, maar ook zónder hen.

Daarmee is alles wel gezegd. Sorry, Eveline Hage, dat ik zo’n bitter slot heb moeten schrijven over wat jouw terecht verdiende, mooie academische feestje was. Gefeliciteerd met je toekomstige assistent-professorschap. Sorry, Marjolijn van Offenbeek, specialist op het gebied van taakherschikking in de gezondheidszorg bij FEB. Jij had beter verdiend, terwijl je Eveline zo goed hebt begeleid bij dit moeilijke project dat net zo goed had kunnen sneuvelen onder al dat ICT-geweld van de heren. Jij bent een kanjer!

Maar in godsnaam, breng deze horken op je werk eens wat échte manieren bij.

09-10-2015