Angsten, onzekerheden en in het ergste geval depressies komen blijkbaar regelmatig voor op universiteiten, overal. Ook (of moet ik zeggen juist?) excellente studenten hebben er last van. Intelligentie helpt je niet verder als je te kampen hebt met stress en torenhoge verwachtingen, in tegendeel lijkt het. Wat ik overal om me heen hoorde toen ik met een collega een boek schreef over twintigers, geldt hier in uitvergrote mate: ze voelen enorme druk.

Harvard en MIT lijken een snelkookpan. Het curriculum is pittig, maar het is de zelfopgelegde druk waaronder studenten bezwijken. Als je bij de 5 à 8 procent behoort die zijn toegelaten, moet je het ook waarmaken, is het heersende gevoel. Op de middelbare school haalden ze altijd de hoogste cijfers, ze komen hier binnen met duizelingwekkende cv’s, maar zijn er niet op voorbereid dat dat ineens niet meer uitzonderlijk is.

Slaapgebrek

Hier is iedereen zo slim en getalenteerd. Met z’n allen proberen ze aan het stereotype beeld van een Ivy League-student te voldoen. Alleen wie nachten doorhaalt (in de bieb, niet in de kroeg, hè?), is echt serieus bezig met zijn studie. Slaapgebrek wordt een soort statussymbool. Maar juist dat slaaptekort verhoogt de stress, waardoor de studieresultaten soms tegenvallen.

Ondanks het hardnekkige gerucht zijn MIT-studenten niet vaker depressief dan studenten op andere Amerikaanse universiteiten. Wat wel vaker voorkomt is de uiterste consequentie: zelfdoding. Afgelopen jaar waren het er vijf. De laatste afgelopen september, een Asian-American die een gecombineerde studie deed aan Harvard en MIT. In de berichtgeving houden de autoriteiten het vaak vaag. Ze willen geen aandacht vestigen op suïcides, maar als er staat ‘plotseling en onverwacht’, dan weet iedereen hoe laat het is. Het betekent ook dat de studenten hun persoonlijke ellende wisten te verstoppen tot het einde.

‘Het gaat erom dat je niet alleen blijft met je problemen’
 MIT doet er daarom alles aan om de geestelijke zorg voor studenten laagdrempeliger te maken. Naast de voor de hand liggende maatregelen als meer mental health coaches en uitgebreidere inloopspreekuren voor psychische klachten wordt er vooral ingezet op bewustwordingscampagnes met titels als ‘We all struggle together’. Er worden armbandjes en ijsjes uitgedeeld, therapiehonden bezoeken regelmatig bibliotheken om studenten rustmomenten en knuffels te geven. Alles om psychische klachten bespreekbaar te maken.

Want dat is vaak het grootste probleem. Als iedereen denkt dat je heel goed bent en je hele omgeving ogenschijnlijk succesvol is, dan is de stap heel groot om toe te geven dat het jou, de veelbelovende elitestudent, nu even niet lukt. Door te laten zien dat angsten en falen er juist bij horen, bij iedereen, probeert de universiteit de omgang ermee uit de taboesfeer te halen.

Luisterend oor

Vanuit dezelfde gedachte introduceerden studenten het initiatief Lean On Me. Het werkt simpel: wie niet lekker in zijn vel zit, twijfelt of tobt, stuurt een sms’je naar de hotline en wordt meteen gekoppeld aan een leeftijdsgenoot. Geen afspraak nodig, geen grote inleiding of psychologische tests, maar meteen een luisterend oor van iemand die hoogstwaarschijnlijk met dezelfde angsten en twijfels zit. Of hier later een stap naar een psycholoog of andere hulpdienst op volgt, is van secundair belang. Het gaat erom dat je met je problemen niet alleen blijft.

Ironisch genoeg bevestigen de initiatiefnemers met hun programma onbedoeld juist het clichébeeld van de briljante student. Naast hun drukke studie hebben ze een hele website geprogrammeerd en een netwerk opgericht. Andere universiteiten hebben al interesse getoond om die app over te nemen. Een mooie toevoeging op het cv van de ontwikkelaars. Nu nog hopen dat de app ook andere studenten daadwerkelijk gaat helpen.