In het belang van hun emotionele en psychische welzijn eisen studenten steeds vaker bescherming voor woorden, teksten of onderwerpen die zij niet prettig vinden.

De voorbeelden die de afgelopen maanden steeds talrijker opdoken, lezen als satire van De Speld. Een eerstejaars van Duke University omschreef vorige maand in The Washington Post waarom hij weigert de bij het college behorende graphic novel Fun Home te lezen (een boek dat doorgaans wordt geroemd om de combinatie van strip en Literatuur met een hoofdletter L). Als christen wilde hij geen plaatjes zien van masturberende vrouwen. Hij vond dat het zijn goed recht was om hiervoor te kiezen.

Blote borsten

‘Studenten willen niets horen over verkrachtingen’
Steeds vaker eisen studenten zogenoemde trigger warnings, als in een verhaal verwezen wordt naar geweld, seks of ook kanker, zodat studenten die er nare ervaringen mee hebben gehad ervoor kunnen kiezen het stuk niet te lezen. Klassieke werken als The Great Gatsby, Virginia Woolfs Mrs. Dalloway of schilderijen met blote borsten erop kunnen daarom op sommige instituten niet meer zonder waarschuwing worden voorgeschreven als leerstof. Ook wie zelf geen persoonlijke ervaringen heeft met het onderwerp, zou het recht moeten hebben mogelijk door de teksten veroorzaakte pijn of ongemak uit de weg te gaan, stellen voorstanders van de waarschuwingen.

Jeannie Suk, Harvard-hoogleraar rechten, omschreef in een stuk in The New Yorker hoe het onderwijzen van strafrecht rondom zedenzaken hierdoor in het geding komt. Een groeiend aantal studenten wil liever niets horen over verkrachtingen en is bang door vragen hierover tijdens tentamens overstuur te raken. Zelfs het woordje ‘violate’, in de zin van ‘de wet schenden’, werd al eens als aanstootgevend gezien.

Het enge is dat universiteitsbesturen steeds vaker gehoor geven aan deze klachten en docenten erop aanspreken. Een docent van de University of Central Florida die zijn studenten zag worstelen met ingewikkelde stof, flapte eruit dat ze maar niet moesten kijken alsof ze amok wilden maken. Dat heeft die geweten. Een paar studenten gingen klagen en de docent werd geschorst. Hoewel andere studenten hadden uitgelegd dat het heus wel anders was bedoeld, mocht de docent pas na een psychologische keuring terugkomen.

Laster of discriminatie

‘Steeds meer cabaretiers bedanken voor optredens’
Zelfs de traditionele optredens van komieken op universiteiten dreigen gevaar te lopen. Steeds meer cabaretiers bedanken ervoor, uit vrees voor een aangifte vanwege laster, discriminatie of offensive language. Chris Rock is er al mee gestopt, Jerry Seinfeld en Bill Maher overwegen het ook. Ze verwijten studenten overgevoeligheid en dat ze niet meer tegen een grapje kunnen.

Ondertussen blijkt uit onderzoek dat er in de VS nog nooit zoveel studenten met psychische problemen kampten als nu. Zijn die waarschuwingen dan niet terecht? Nee, zeggen Greg Lukianoff (publicist) en Jonathan Haidt (psycholoog), die het probleem onlangs aankaartten in The Atlantic. Zij denken dat waarschuwingen en censuur juist angststoornissen in de hand werken. Psychologen zijn het er immers over eens dat het vermijden van veroorzakers van angsten, de angstgevoelens alleen maar vergroot. Bovendien zouden studenten die er geen erg in hadden, aangestoken kunnen worden. Een van een trigger warning voorziene tekst móet wel schokkend, confronterend of ongemakkelijk zijn, anders zat die waarschuwing er immers niet op.

Het onbekende

Docenten en onderzoekers waarschuwen daarom dat juist deze beschermende houding de studenten de mogelijkheid ontneemt om zich voor te bereiden op the real life. Ook na hun studie zullen zij beelden of uitspraken tegenkomen die als onprettig of zelfs aanstootgevend worden ervaren. Waar anders dan op de universiteit zouden zij moeten leren een mening te vormen over al dan niet controversiële onderwerpen?

Als deze ontwikkeling doorzet, worden Amerikaanse universiteiten wel de safe space die studenten zo graag willen, maar verliezen ze hun belangrijke functie om studerenden in aanraking te laten komen met het onbekende. En is niet juist vaak onwetendheid de oorzaak van angst? Dat studenten er niet meer voor openstaan is verontrustend. Nog kwalijker is echter dat docenten en vooral besturen van internationaal hoogstaande kennisinstituten hun oren ernaar laten hangen en daardoor de essentie van hoger onderwijs verkwanselen ten behoeve van de overgevoeligheid van sommige studenten.