Het is twee maanden geleden dat promovendus Ludo Cornelissen en masterstudent Timothy Sondej de jury omverbliezen tijdens de Groningse voorronde van Famelab. Cornelissen legde zijn natuurkundige onderzoek uit door bijna over het podium te dansen, en neurowetenschapper Sondej zette ons allemaal aan het denken over vrije wil. Vrijdag moesten ze zich bewijzen tegenover de tien andere finalisten om een plek te in de internationale eindronde te verdienen.

Nog een Groninger

De jongens stappen die middag de trein in met nog een Groningse finalist. Bachelorstudent Nicole Mascarenhas, die meedeed aan de voorronde in Wageningen, blijkt ook gewoon aan de RUG te studeren. ‘Ik was te laat met het inschrijven voor de Groningse voorronde’, vertelt Mascarenhas. ‘Dus toen heb ik het maar in Wageningen geprobeerd.’ Daar overtuigde ze de jury met haar verhaal over het ‘omstandereffect’, en dus is de RUG goed vertegenwoordigd in de landelijke finale.

‘Is de tumor verantwoordelijk voor de moorden, of de man zelf?’
De kandidaten hebben hun verhalen wel aan moeten passen. Een van de regels van Famelab is namelijk dat je niet hetzelfde verhaal mag vertellen als in de voorronde. Maar hoe anders het verhaal moet zijn, is niet helemaal duidelijk. De meeste kandidaten blijven daarom wel dicht bij hun oorspronkelijke pitch. ‘Eigenlijk is het gek dat je je pitch moet veranderen’, zegt Cornelissen. ‘Daar heb je toch de voorronde mee gewonnen?’ Gelukkig hebben alle Groningers er vertrouwen in dat hun nieuwe verhaal goed genoeg zal zijn.

Als laatste aan de beurt

Als de finalisten in Utrecht uitstappen, stijgt de spanning. In het academiegebouw wachten de andere kandidaten en een klein buffet, maar echt ontspannen eten zit er niet in. ‘Het is wel gezellig, maar je bent toch vooral erg zenuwachtig’, zegt Cornelissen. Na het eten verspreiden ze zich over het gebouw. In een rustig hoekje oefent Sondej zijn pitch nog een paar keer, terwijl Mascarenhas nog wat tips krijgt van een vriend. Cornelissen oefent niet meer, hij kent zijn verhaal inmiddels wel.

Vrienden, familie en geïnteresseerden stromen binnen tot de aula iets meer dan halfvol is. De Groningers zijn pas als allerlaatste aan de beurt, dus moeten ze nog even hun zenuwen in bedwang zien te houden. Sondej vind het wachten ergens vervelend, maar denkt ook dat het een voordeel kan zijn: ‘De laatste deelnemer blijft misschien wel het beste in de gedachten van de jury hangen.’

De eerste kandidaten laten er geen gras over groeien. Beeldende vergelijkingen en rekwisieten als ballonnen, molecuulstructuren en zelfs een quantum-dot-kostuum komen eraan te pas. Na negen praatjes mag Sondej het podium op met een verhaal over een moordenaar die een hersentumor bleek te hebben: ‘Is die tumor verantwoordelijk voor de moorden, of de man zelf?’ Het is een duidelijk en intrigerend verhaal. Daarna maakt Cornelissen weer goed gebruik van zijn lichaam om – in veruit de meest enthousiaste pitch van de avond – het concept spin valves uit te leggen. Mascarenhas vertelt ons hoe we allemaal helden kunnen worden, maar haar verhaal hapert af en toe. ‘Ik heb het hele stuk geïmproviseerd’, geeft ze na afloop toe. ‘Ik was mijn hele verhaal kwijt.’

Publieksprijs

Terwijl de jury overlegt, kunnen de mensen in de zaal stemmen voor de publieksprijs. Het niveau ligt hoog en veel mensen weten niet precies wie ze nou de beste vinden. Het duurt dan ook lang voor de jury eruit is. Uiteindelijk gaat de eerste plaats naar Bert Vercnocke van de Universiteit van Amsterdam, met zijn inspirerende verhaal over de snaartheorie en een parallel universum. Jammer, vindt Cornellissen: ‘Ik gaf mezelf wel een goede kans, want ik kreeg goede reacties vanuit de zaal. Maar het lag allemaal dicht bij elkaar, en ik ben vooral blij dat ik een kans heb gehad om mijn onderzoek te presenteren.’

Filmpjes van alle deelnemers in Famelab 2016 zijn te vinden op het Kennis van Nu YouTube kanaal, inclusief deze van publieksprijswinnaar Timothy Sondej.

Toch is er wel een kleine Groningse overwinning, want Sondej wint de publieksprijs. ‘Ik heb veel vrienden gevraagd om te stemmen’, lacht hij. ‘En ik heb het genoemd toen ik les moest geven. Dat heeft vast geholpen.’ Sondej mag stage gaan lopen bij de NTR, maar wat hij daar gaat doen, weet hij nog niet. ‘Ik wil misschien wel een reportage maken van het Cheltenhamfestival, waar de internationale finale plaatsvindt. Of misschien wel iets heel anders, als het maar zorgt voor meer wetenschapscommunicatie!’