Volgens de professor ethiek en internationale betrekkingen zijn er in 2015 net zoveel data geproduceerd als vanaf het begin van de geschreven geschiedenis tot aan 2014. Met dat in zijn achterhoofd zette Zwitter een project op rond big data om te helpen bij het vluchtelingenprobleem.

De wereld verbeteren

Met behulp van de nog altijd groeiende hoeveelheid big data hopen Zwitter en zijn collega’s een instrument te verschaffen aan politici en maatschappelijke organisaties, om de toekomst van vluchtelingen in Europa in kaart te brengen, te vergemakkelijken en te verhelderen.

‘Het idee is dat datawetenschappers hun vaardigheden en vermogens gaan gebruiken om de wereld te verbeteren, en niet alleen maar hun plicht als ingenieurs vervullen’, legt Zwitter uit.

Het project, Refugee Futures Initiative, zal zich richten op integratie, acceptatie en beleidsvorming op het gebied van vluchtelingen, en niet op data over de vluchtelingen zelf. ‘De instroom van vluchtelingen is één probleem, maar het andere probleem waar we ons met dit initiatief op richten, is een probleem op de lange termijn: hoe nemen we de vluchtelingen op in onze maatschappij?’

Groene stip

‘Het sleutelwoord is de opname van vluchtelingen’, zegt hij. ‘Het is onze ethische plicht om te voorkomen dat de mensen bij ons aan de grens sterven. Zo simpel is het’, stelt Zwitter.

‘We moeten voorkomen dat mensen bij ons aan de grens sterven’
Het project heeft als doel de gevoelens van het algemene publiek te analyseren. Als de inwoners van Groningen bijvoorbeeld positief tegenover vluchtelingen staan, dan is deze houding terug te zien in openbare data en wordt het logisch om meer vluchtelingen in Groningen onder te brengen, legt Zwitter uit.

Zwitter en zijn collega’s hopen antwoorden te vinden op vraagstukken over huisvesting en werk voor vluchtelingen. Dat doen ze door bergen openbare data van sociale media als Twitter en Facebook – de zogeheten ‘big data’ – te analyseren om te zien waar vluchtelingen met een achtergrond als arbeider of dokter het best kunnen helpen. ‘Met deze informatie kunnen we een kaart maken die een groene stip laat zien in Groningen. Dat zou beleidsmakers helpen bij het integreren van vluchtelingen.’

Angry Birds

Op de vraag of het gebruik van persoonlijke informatie voor dit project niet valt uit te leggen als schending van de privacy, zegt Zwitter dat mensen zich niet eens bewust zijn van de hoeveelheid informatie die ze al weggeven door gebruik te maken van bepaalde apps, en dan voornamelijk spelletjes. Als je je om dit soort dingen zorgen maakt, adviseert hij, moet je ook geen Angry Birds spelen. ‘Dat installeert cookies in je internetbrowser en verkoopt je persoonlijke informatie aan adverteerders.’

De juiste informatie uit al die data filteren is volgens Zwitter het probleem niet. Wel vindt hij het zaak dat het project de juist boodschap uitdraagt. ‘Bevindingen zijn bevindingen, dus vanuit een wetenschappelijk perspectief zijn we blij met alles wat we kunnen krijgen’, zegt hij. ‘Maar politiek gezien hoop ik dat we de behoeften en kwetsbaarheden van de vluchtelingen onder de aandacht kunnen brengen.’ Idealiter zou het onderzoek mensen de kans geven op zelfreflectie en begrip, zodat ze niet meer bang zijn voor het concept van Schrödinger’s Refugee: ‘die is lui, maar komt tegelijkertijd banen inpikken’, grapt Zwitter.

Financiering

Zwitter hoopt dat de Europese Commissie en andere partijen het project willen financieren, zodat het op de juiste plekken ingevoerd kan worden. ‘Je kunt vluchtelingen niet kwijt waar mensen ze niet willen hebben.’

Hoewel er nog geen fondsen zijn voor een pilotonderzoek, heeft Zwitter al wel 25 collega’s verzameld die willen helpen. Samen met Ulrich Mans (Universiteit Leiden), Roberto Zicari en Karsten Tolle (Goethe-universiteit in Frankfurt) en Richard Dent (Universiteit van Cambridge), hoopt hij financiers te vinden om aan het pilotonderzoek te beginnen en daarna het project uit te breiden. In mei 2016 hopen ze genoeg financiers te hebben om het project voort te zetten.