Autobanden, schoenzolen, kabelomhulsels. Rubber is overal. Jammer alleen dat de miljoenen kilo’s van het zwarte spul niet te recyclen zijn en daarmee voor een enorm milieuprobleem zorgen.

‘Als rubber uit een boom komt, is het een stroperige vloeistof’, vertelt PhD producttechnologie Laurens Polgar. ‘In deze vloeistof stromen ketens van rubberpolymeren, oftewel lange ketens van rubbermoleculen, langs elkaar heen.’

Om daar het elastische rubber van te maken dat wij kennen, worden een soort dwarsverbindingen toegevoegd. ‘Hierdoor ontstaat een netwerk waarbinnen het rubber niet meer kan vloeien’, legt Polgar uit.

Maar die verbindingen – onmisbaar voor het maken van bruikbaar rubber – vormen bij hergebruik een probleem. Het spul moet namelijk weer vloeibaar worden om het in een andere vorm te krijgen. Daarvoor moet het netwerk van verbindingen kapot worden gemaakt. En daarmee gaat het rubber zelf ook kapot.

Terug naar de basis

Om een oplossing te vinden, ging Polgar terug naar de basis. Hij wilde rubber maken dat van zichzelf al herbruikbaar is. En dat lukte hem. ‘In dit nieuwe rubber zitten verbindingen die kapot te maken zijn zonder dat het rubber zelf ook kapotgaat.’

Daarvoor gebruikte hij een ander type polymeren, waarvan bekend is dat eenmaal verbroken verbindingen weer hersteld kunnen worden. Die stopte hij vervolgens in het rubber. Daarna was het nog een uitdaging om ervoor te zorgen dat dit nieuwe type rubber zich net zo zou gedragen als het oude. ‘Ik heb flink wat aanpassingen moeten doen, maar uiteindelijk is het gelukt’, zegt hij.

Nu moet de productie alleen nog door de industrie worden overgenomen. Maar Polgar gelooft dat het kan. De nieuwe polymeren zijn maar weinig duurder. Bovendien vallen de uiteindelijke kosten lager uit, omdat hergebruik mogelijk is. Polgar verwacht dan ook dat producten van deze nieuwe variant binnen vijf jaar verkrijgbaar zullen zijn.

Hands on

Hoewel Polgar een studie scheikunde heeft gedaan, is hij niet alleen bezig met experimenten in een zuurkast. ‘Het is bij mij ook hands on onderzoek’, zegt Polgar. ‘Ik kan het resultaat van mijn experimenten echt voelen.’

Polgar vindt het bovendien belangrijk zijn vak uit te dragen. ‘Ik vind dat je aan een breder publiek moet laten zien waar je mee bezig bent.’

Zij moeten immers de producten gaan gebruiken. Dat was dan ook de voornaamste reden voor Polgar om mee te doen aan Falling Walls Lab Groningen, waar jonge wetenschappers hun ideeën konden presenteren. ‘Ik had niet echt de intentie om te winnen’, zegt Polgar lachend. ‘Dus toen dat gebeurde, was dat een leuke bijkomstigheid.’

Zondag mocht hij de Benelux vertegenwoordigen in de finale in Berlijn. ‘Dat klinkt toch wel gaaf’, glundert Polgar.

Ditmaal ging hij echt voor de winst en had hij zijn presentatie ook beter geoefend. ‘Ik denk dat ik gewoon een plak recyclebaar rubber meeneem om te laten zien dat het al kan’, zei Polgar vooraf. Het mocht niet baten: de eerste plaats ging naar de Zwitserse Sabrina Badir, die een apparaat bedacht dat moet zorgen voor een veiliger verloop van zwangerschappen.