Het voelt ‘nogal onwerkelijk’, zegt Verheijen nog steeds een beetje beduusd. Aan de toekenning van de subsidie is immers een lange periode van bezwaarschriften, pleitnota’s, het verschijnen voor allerlei commissies en uiteindelijk de bestuursrechter, voorafgegaan. ‘Maar ik ben natuurlijk wel waanzinnig blij.’

Het is nogal ongebruikelijk voor een wetenschapper om een zo lang traject af te leggen voor een subsidie. En voor megasubsidies als een Vici al helemaal. ‘Maar ik vond dat ik een winning ticket had’, zegt Verheijen. ‘En de ondersteuning door de juridische afdeling ABJZ van de RUG was een enorme steun in de rug.’

Kat in ‘t bakkie

En dus kan hij nu – na twee jaar – toch de aio’s en postdocs aantrekken om te gaan werken met de speciale camera die hij met een team bij ASTRON bouwde voor de radiotelescopen bij Westerbork. Hiermee kunnen onderzoekers het waterstofgas rond tienduizenden sterrenstelsels bestuderen, wat een nieuwe blik zal geven op de rol van waterstofgas in de evolutie van het heelal.

Oorspronkelijk had Verheijen zijn aanvraag ingediend voor de Vicironde van 2012. De beoordeling door de externe experts plaatste zijn voorstel aanvankelijk op een gedeelde eerste plaats. ‘Een A+’, zegt hij. ‘Ik dacht toen – nogal overmoedig – kat in ’t bakkie.’

Onder de streep

Maar na de volgende stap, de wetenschapsbrede beoordelingscommissie van NWO, zakte het voorstel toch nét onder de streep. ‘In die grote commissie zat maar één astronoom. Voor de rest was er bijvoorbeeld een hoogleraar real estate finance. Heel ver van mijn vakgebied’, zegt Verheijen.

Zo gaat dat altijd bij een Vicironde, zegt NWO-voorlichter Olivier Morot. De wetenschapsbrede commissie moet ervoor zorgen dat de beste aanvragen worden geselecteerd, ongeacht de discipline van de aanvrager.

‘Ik dacht – nogal overmoedig – kat in ’t bakkie.’

En ook Verheijen erkent dat NWO dat mag doen. Maar de motivatie voor de afwijzing klopte niet. ‘Ze oordeelden dat de wetenschappelijke motivatie van het project niet origineel was. Die had ik immers ook gebruikt bij de aanvraag van de investeringssubsidie om de camera te bouwen.’

Onzin

En dat vindt hij onzin. Waarom zou je een andere wetenschappelijke motivatie nodig hebben voor de bouw van het instrument, dan voor het wetenschappelijk gebruik ervan?

NWO-voorlichter Olivier Morot bevestigt dat die motivatie de reden was voor de afwijzing. En dat onjuiste toepassing van het criterium reden was dat het bezwaar gegrond werd verklaard. ‘Er is daarna een ad hoc-commissie samengesteld, die het project opnieuw heeft beoordeeld’, legt hij uit. ‘Maar ook die prioriteerde het project niet hoog genoeg.’

‘Er was geen duidelijke motivatie en geen scenario voor zo’n herbeoordeling’, zegt Verheijen op zijn beurt. ‘En bovendien week NWO daarbij af van het oorspronkelijke beoordelingsprotocol’.

‘Er was geen duidelijke motivatie en geen scenario voor zo’n herbeoordeling’

Een vertrouwelijke commissie beoordeelde het project, maar het moest nu concurreren met andere bètaprojecten in plaats van met álle vakgebieden: een project dat boven de streep voor honorering was geëindigd en eentje dat onder de streep uitkwam. ‘Plus dat ik niet werd uitgenodigd voor een interview, zoals dat normaal gebeurt.’

Heel erg goed

En dus volgde een gang naar de bestuursrechter, die Verheijen gelijk gaf. De herbeoordeling was niet juist uitgevoerd.

‘Toen heeft NWO besloten de subsidie alsnog toe te kennen’, zegt Morot. ‘Uiteindelijk eindigde het voorstel indertijd net onder de streep en dat betekent dat het toch heel erg goed is.’

Verheijen is blij en opgelucht. Veel tijd heeft hij niet verloren. Het duurde namelijk iets langer dan verwacht om de unieke APERTIF-camera helemaal geschikt te maken voor gebruik. ‘Maar nu is hij zo goed als klaar. En heb ik de resources om twee postdocs en twee promovendi te werven én de supercomputer te kopen die de signalen van de camera kan verwerken.’

Verheijen verwacht dat zijn nieuwe team na de zomer de eerste metingen kan gaan doen.