De terp bij het Friese Sotterum is al lang geleden afgegraven. Maar dat wil niet zeggen dat er niets meer te vinden is voor archeologen. Opgravingsleider en promovendus Theun Varwijk vond in de afgelopen weken al Romeinse munten, erfafscheidingen, aardewerk en waterputten. Eén put is afgezet met zoden, de andere heeft een wand gemaakt van een wijnvat, met het deksel er vlakbij.

Toch is de belangrijkste kennis niet gemakkelijk in voorwerpen te vatten. ‘Het gaat om het verhaal van de mensen die hier hebben gewoond. Wie waren dat? Waarom verhuisden ze?’

Wonen op de flanken

Oude kaarten laten een behoorlijk grote terp zien. En de boerderij? Die staat op de flanken. Varwijk en tientallen studenten en vrijwilligers die helpen bij de opgraving, willen weten wanneer de boerderijen ‘verhuisden’ en waarom.

De oudste sporen die Varwijk vond, stammen van zo’n 200 voor Christus. De terp was toen een kernpodium, een bult aarde die maar nét groter was dan de boerderij. ‘Eromheen was nog niets ingedijkt en het water had vrij spel’, zegt Varwijk.

Maar de terp groeide, door de mengeling van aarde, as, mest en afval van de boerderij. In de karolingische tijd verdwenen de boerderijen naar de flanken van de heuvel. Omdat al die mest en as de terp zo vruchtbaar had gemaakt dat de boeren hem liever gebruikten om gewassen te verbouwen. Of ze lieten er de koeien en geiten grazen waarvan de botten ook gevonden zijn.

Zaterdag is er een open dag op de opgraving van 10.00 tot 15.00 uur. Bezoekers kunnen alle vondsten bekijken en krijgen een rondleiding.