‘Honderden proefdieren gebruiken voor je onderzoek is eigenlijk niet meer van deze tijd’, zegt Li, die vrijdag promoveerde op zijn onderzoek naar de opname van medicijnen in de darm. Hij wilde daarom een proefdierbesparende methode gebruiken en kwam uit op een bestaande techniek die nog maar weinig wordt toegepast: de zogenoemde precision-cut tissue slice-techniek.

Scherp mesje

Met een scherp en precies mesje sneed Li de darm van een rat in dunne plakjes. Omdat darmen hol zijn, moest hij wel eerst een speciale agarosegel in de darmen spuiten. Deze gel is vloeibaar bij 40 graden, maar wordt bij lage temperaturen hard. Voor Li de darmen in plakken sneed, hield hij ze daarom even in een koud bufferbad. Het hele proces leverde honderden plakken darm op, waarmee de farmaceut allerlei verschillende experimenten kon doen. En dat zonder al te veel dieren te gebruiken.

Hoewel deze techniek al een tijdje bestaat, is Li de eerste die deze dunne-plakkentechniek voor transportonderzoek gebruikt. ‘Ik heb gekeken naar de manier waarop medicijnen door de darmwand worden getransporteerd’, legt hij uit. ‘Dit is belangrijk omdat we de opname van medicijnen bij mensen zo beter kunnen begrijpen.’

Li’s resultaten geven meer duidelijkheid over de transportprocessen in de darm, maar ze bewijzen ook de mogelijkheden van de precision-cut-techniek. ‘Tot nu toe gebruiken wetenschappers deze techniek alleen om metabolisme of toxiciteitstudies te doen’, vertelt Li. ‘Misschien kunnen we het ook nog wel voor andere onderzoeken gebruiken.’

Proefdier delen

Eerlijk is eerlijk: voor Li’s methode moet je nog steeds proefdieren gebruiken. Maar het zijn er in elk geval een stuk minder dan voorheen, omdat je met deze techniek meerdere experimenten kunt doen op één rat. Zo gebruiken Li’s collega’s dezelfde techniek om de longen, de lever en de nieren van de rat te onderzoeken. Normaal gesproken heb je honderden ratten nodig om al die experimenten uit te voeren, maar nu kunnen de onderzoekers alle informatie uit één rat halen.

De farmaceut hoopt zeker op een toekomst zonder proefdieren, maar ziet dit de komende tien of zelfs twintig jaar nog niet gebeuren: ‘De FDA (de Amerikaanse overheidsdienst die medicijnen controleert, red.) stelt dat we alle medicijnen op proefdieren moeten testen’, verzucht Li. ‘Methodes die dieren sparen, zoals computersimulaties of precision-cut-technieken worden daar nog niet erkend als vervanging van proefdierexperimenten. Dat moet veranderen als we iedereen van de proefdieren af willen krijgen.’