De Herscheltelescoop is gebouwd vanuit het Europese ruimtevaartprogramma ESA en werd in 2009 gelanceerd. Aan boord bevindt zich een supergevoelige infraroodcamera: HIFI, waaraan de sterrenkundigen van het Groningse SRON een belangrijk bijdrage leverden. Ook aan andere instrumenten werkten de Groningers mee.

Waterdamp

De honderdste Groningse publicatie kwam op naam van hoogleraar Floris van der Tak. ‘We hebben in een ster-vormingsgebied duizenden spectraallijnen gemeten, waaronder dertig van water – genoeg om precies te zeggen waar in dat gebied het water geconcentreerd is. Het meeste water blijkt bevroren in ijslaagjes of wordt afgebroken door ultraviolette straling van jonge sterren.’

Die metingen bevestigen de gedachte dat alleen gas waarin waterdamp voorkomt actief meedoet aan de vorming van nieuwe sterren.’Het past in het algemene beeld dat we dankzij Herschel hebben opgebouwd over stervorming, waarin alleen gas dat warm en dicht genoeg is (waarin water als damp voorkomt) actief meedoet met de vorming van nieuwe sterren.’

Vijf jaar

Overigens is de honderdste publicatie zeker niet de laatste. HIFI deed sinds de lancering in 2009 26.000 waarnemingen. Het duurt nog zeker vijf jaar voor alle gegevens zijn geanalyseerd. De camera werkt nu niet meer. In april dit jaar werd ‘end of helium’ bereikt, wat betekent dat de instrumenten aan boord van Herschel niet meer gekoeld konden worden en het dus begaven.