De RUG is een groot voorstander van het gebruik van promotiestudenten: promovendi die een studiebeurs krijgen in plaats van een salaris. Op die manier hoeft de universiteit geen werkgeversbelasting en pensioenkosten te betalen. En dat scheelt een derde van de kosten. Maar weldoener FOM, de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie, is het daar absoluut niet mee eens.

‘Ik snap best dat universiteiten zeggen dat het hen geld bespaart. Maar wij staan niet achter het misbruik maken van mensen die geen alternatief hebben. Het is niet goed voor de wetenschap en niet goed voor de mensen. Je neemt ze zo niet serieus’, zegt Renée-André Koornstra hoofd personeelszaken van FOM. ‘Topwetenschappers in de dop, en dat zijn de promovendi, verdienen een volwaardige arbeidsovereenkomst, waaronder een volwaardig salaris, maar ook andere arbeidsvoorwaarden met bijvoorbeeld regelingen voor zwangerschapsverlof en pensioen.’

FOM heeft zelf onderzoekers in dienst en financiert zo onderzoek aan universiteiten en onderzoeksinstellingen. Ieder jaar gaan miljoenen aan FOM-geld richting de RUG. In 2013 was dat ongeveer 4,4 miljoen euro voor personeel en materieel.

Gezagsverhouding

De universiteit won vorig jaar nog een langslepende rechtszaak over de positie van promotiestudenten. Het Hof Leeuwarden oordeelde toen dat promovendi geen werknemers zijn omdat er geen gezagsverhouding is tussen begeleiders en promotiestudenten. De universiteit schreef zich vervolgens meteen in voor het plan van minister Jet Bussemaker (onderwijs) om met promotiestudenten te gaan experimenteren.

Desondanks wil FOM dat de universiteit haar standpunt herziet. ‘Promovendi zijn medewerkers, geen studenten. Ze moeten in het begin misschien nog veel leren, maar dat geldt voor iedereen die net begint met werken. En die starten ook niet met half salaris. Je hebt de maatschappelijke plicht om mensen van deze leeftijd een goed loon te geven. Als je topwetenschappers wilt, moet je ze niet afdoen met een fooi’, zegt Koornstra.

FOM wil zich gaan inzetten om universiteiten daarvan te overtuigen. ‘De universiteiten krijgen van ons gratis promovendi en strijken aan het eind ook nog die 93.000 euro promotiebonus op. Wij hebben wat te bieden, dus kunnen we ook wat eisen. We willen ze laten zien wat de voordelen zijn als je onderzoekers met respect behandelt, in de hoop dat ze dat overnemen.’

Experiment

De RUG trekt zich er vooralsnog niets van aan, laat woordvoerder Gernant Deekens weten. ‘Er zullen overigens naast promotiestudenten ook gewoon AIO’s blijven bestaan, net zoals we dat eerder deden in Groningen’, zegt hij.

Het experiment met promotiestudenten wordt momenteel voorbereid door universiteitenvereniging VSNU en het ministerie van onderwijs. Deekens: ‘Overigens doen vrijwel alle universiteiten daaraan mee, niet alleen de RUG dus.’