Morgenmiddag buigt de universiteitsraad zich over het reorganisatieplan (PDF) van het Kernfysisch Versneller Instituut (KVI). Het KVI is door het wegvallen van grote onderzoeken en de hoge leeftijd van de deeltjesversneller niet meer levensvatbaar. Interim-directeur Cees Sterks wil het instituut opsplitsen om het te redden. Een deel wordt ondergebracht in de nieuwe eenheid Center for Advanced Radiation Technology (CART), de rest gaat over naar de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen (FWN). De raad is de laatste hobbel voordat het plan kan worden uitgevoerd. Maar de personeelsfractie heeft er nog wel wat op aan te merken.

Geen van de wetenschappers van het instituut blijkt namelijk écht achter het plan te staan, zo staat in het advies dat de Dienstraad (een ondernemingsraad) van het KVI vorige week naar de universiteitsraad stuurde (PDF en aanvulling). Volgens een van de onderzoeksgroepen zijn de plannen voor het toekomstige CART zelfs zo slecht dat ze helemaal niet door moeten gaan. Niet levensvatbaar door gebrek aan technische ondersteuning, zeggen ze. De overige groepen gaan niet zover, zij noemen het een ‘beroerde start’, meldt de Dienstraad. Maar allemaal zijn ze het erover eens: het enige alternatief is het opheffen van het KVI.

Onzeker

‘Schoorvoetend en met de rug tegen de muur gaan we dus akkoord als het universiteitsbestuur tenminste ons kan verzekeren dat de boventallige personeelsleden van een nieuwe baan verzekert zijn’, zegt Jan Visser, lid van de personeelsfractie. ‘Er zitten veel open einden in de plannen. Maar als we niet doorgaan is het het einde van het KVI. Dus laten we dan maar in het water springen en zien of we wel kunnen zwemmen.’

De kritiek van de personeelsfractie en de Dienstraad is op veel punten dezelfde. De financiële basis is te zwak. ‘Er staan veel aannames in de plannen, die zijn optimistisch. Maar de toekomst is onzeker’, zegt Visser.

Een belangrijk deel van de toekomstplannen is dat CART uiteindelijk gaat samenwerken met een nieuw centrum voor protonentherapie bij het UMCG. Maar of dat centrum er ook komt is nog steeds onzeker. Hoewel dat volgens het universiteitsbestuur wel ‘heel waarschijnlijk’ is. Daarnaast is het reddingsplan ook afhankelijk van een nieuw contract van 1 miljoen euro per jaar met het Duitse Gesellschaft für Schwerionenforschung (GSI). Visser: ‘Er ligt een Memorandum of Understanding, maar daarin worden geen bedragen genoemd.’

Daarnaast begint CART straks met rode cijfers. Het staat de eerste jaren enkele tonnen in de min. ‘Zo wordt het nooit wat!’, waarschuwt de personeelsfractie.

Alternatieven

Volgens de Dienstraad hebben verschillende mensen binnen het KVI de afgelopen weken gekeken naar mogelijke alternatieven, die een veel positiever financieel eindresultaat zouden kunnen opleveren. Zij denken dat te kunnen bereiken door het KVI juist niet op te splitsen, waardoor de algemene bedrijfskosten gereduceerd kunnen worden. Maar door de verdeeldheid onder de onderzoeksgroepen, lukt het ze niet om tot een coherent en constructief plan te komen.

Daarnaast zijn de alternatieven volgens het universiteitsbestuur inmiddels een gepasseerd station, omdat de universiteitsraad met de opsplitsing akkoord is gegaan. En dus moet de raad zich donderdag over de huidige plannen buigen.

Uitstel

Met tegenzin, want het liefst zou de personeelsfractie het besluit een paar maanden uitstellen om meer zekerheid te hebben over de komst van het protonencentrum en de intenties van het Duitse GSI. Visser: ‘We zien liefst dat er een levensvatbaar instituut achterblijft. Een paar maanden uitstel levert meer duidelijkheid op, maar het plan lijkt in beton gegoten. Het universiteitsbestuur gunt ons die uitstel niet.’

Achter de schermen wordt nog druk met geld en mensen geschoven om meer draagvlak voor de plannen te creëren. Zo mag Astroparticle Physics toch binnen het KVI blijven, zijn twee personeelsleden op het laatste moment van de lijst met bovenformatieve medewerkers geschrapt en wordt de financiële positie van CART iets verbeterd. ‘Maar dat gaat om ‘tientjes’’, zegt Visser. ‘Er worden voortdurend aanpassingen gedaan en dat maakt een advies niet makkelijker.’

Vragen

Daarnaast blijven personeel en personeelsfractie met veel vragen zitten. Hoe zit het met de zes boventallige personeelsleden die nu toch gedwongen ontslag boven het hoofd hangt? Hoe wordt de toekomst gewaarborgd van de mensen die naar FWN gaan? Hoe zit het met de verhuiskosten en wanneer kunnen ze over? Wie wordt de nieuwe directeur als Sterks 1 januari met pensioen gaat? En hoe gaat het na 2017 als de jaarlijkse RUG-bijdrage van ruim 4 miljoen euro verdwijnt?

Volgens universiteitsbestuurder Jan de Jeu wordt er ‘in principe’ niemand met ontslag bedreigd. En ziet het universiteitsbestuur juist veel kansen in de samenwerking met GSI en de toekomstige protonentherapie. ‘Hoe het gaat na 2017? Ik heb geen idee. Dat is een horizon die we nu niet kunnen verkennen. Er is veel onzeker, dat is waar. Maar waar het om gaat is dat de basis voldoende sterk is om naar die toekomst toe te gaan.’

En eigenlijk heeft de universiteit geen keus, zegt collegevoorzitter Sibrand Poppema. ‘Het alternatief is, wat vele jaren geleden al in Nederland besloten is, om geen geld meer uit te geven aan kernfysica. Om te stoppen met het KVI.’